Triệu chứng ngộ độc, dị ứng thuốc tê và cách phòng ngừa

Thuốc tê được dùng phổ biến trong thực hiện tiểu phẫu, phẫu thuật, điều trị Y khoa nhằm làm mất cảm giác đau đớn tạm thời cho người bệnh. Cũng vì được sử dụng nhiều mà hiện tượng dị ứng thuốc tê đang trở thành mối băn khoăn của nhiều người. Triệu chứng như thế nào, có nguy hiểm không, cách phòng ngừa ra sao?

Dị ứng thuốc tê là gì?

Theo các bác sĩ chuyên ngành gây mê hồi sức, khi đưa thuốc tê vào cơ thể cũng có thể gây ra các vấn đề dị ứng tương tự như các loại thuốc khác. Dị ứng thuốc tê là tình trạng xảy ra khi cơ thể bài xích và phản ứng lại với lượng thuốc tê được dung nạp.

Thông thường, mọi người thường có khuynh hướng coi các biến cố xảy ra khi sử dụng thuốc tê là do sốc phản vệ. Đây là triệu chứng nguy hiểm nhất của dị ứng, có thể gây tử vong.

Mặc dù hiện tượng dị ứng thuốc tê khá hiếm gặp nhưng vẫn có nguy cơ xảy ra. Thực chất có rất nhiều trường hợp của kích ứng là ngộ độc thuốc tê do sử dụng quá liều và sai phương pháp. Nếu không được khắc phục và có biện pháp kịp thời sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là đe dọa đến tính mạng.

Triệu chứng dị ứng thuốc tê

Mẩn ngứa, nổi mề đay

Mẩn ngứa, nổi mề đay là phản ứng dị ứng thuốc tê điển hình và dễ nhận biết nhất. Tình trạng này thường xuất hiện sớm, ngay sau khi tiêm khoảng 5 - 10 phút hoặc tối đa là vài ngày. Người bệnh có cảm giác nóng, ngứa, da nổi mẩn, các nốt có màu hồng chung quanh có viền đỏ trên vùng da bị tiêm hoặc toàn bộ cơ thể.

Phù Quincke

Đây là tình trạng nổi mề đay theo từng mảng lớn thường xảy ra ở các vùng da mỏng như môi, quanh mắt, cổ, bộ phận sinh dục thậm chí là họng hoặc thanh quản.

Mất bạch cầu hạt

Chứng mất bạch cầu hạt khi người bệnh dị ứng thuốc tê dẫn đến sốt cao đột ngột, loét hoại tử niêm mạch miệng, mũi họng, viêm phổi, viêm tắc tĩnh mạch…

Bệnh huyết thanh

Bệnh huyết thanh xuất hiện sau khi dùng thuốc từ 2 – 14 ngày với các triệu chứng như chán ăn, mệt mỏi, sưng nhiều hạch, sốt cao, nổi ban khắp người, mất ngủ.

Sốc phản vệ

Sốc phản vệ là triệu chứng dị ứng thuốc tê nghiêm trọng nhất. Người bệnh thấy khó thở, buồn nôn, bồn chồn, sợ hãi, hoảng hốt, xuất hiện các triệu chứng về tim mạch, hô hấp như khó thở, đau quặn bụng, mạch đập nhanh, tụt huyết áp.

Ngoài ra có thể kèm theo khó thở, đau bụng, đau khớp, đau đầu, người mệt mỏi, sốt cao.

Triệu chứng ngộ độc thuốc tê

Triệu chứng của ngộ độc thuốc tê thường biểu hiện ở hai cơ quan là hệ thần kinh trung ương và hệ tuần hoàn. Cụ thể:

Triệu chứng ở hệ thần kinh trung ương

• Kích thích thần kinh: hoa mắt, chóng mặt, nhìn đôi, thay đổi vị giác, tê quanh miệng, miệng có vị kim loại (đắng, chát), thay đổi thính giác, nhìn đôi, nói nhóm, co giật một cơ hoặc một nhóm cơ, nghiêm trọng hơn có thể gây co giật toàn thân.
• Ức chế thần kinh: lơ mơ, ngủ gà, nặng hơn có thể rơi vào hôn mê sâu, thậm chí là ngừng thở.

Triệu chứng ở hệ tim mạch

• Dạng kích thích: tim đập nhanh, tăng huyết áp, không có các biểu hiện về da
• Dạng ức chế tuần hoàn: tụt huyết áp, rối loạn dẫn truyền nhĩ thấp, rối loạn nhịp tim, nhịp tim chậm và thậm chí là ngưng tim

Dị ứng thuốc tê có nguy hiểm không?

Hiện tượng dị ứng thuốc tê ít gặp nhưng các triệu chứng đặc biệt nghiêm trọng. Dù là dị ứng thuốc tê đường tiêm hay dạng bôi ngoài da thì nếu không được điều trị hay có biện pháp kịp thời sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Dị ứng thuốc tê bao lâu khỏi?

Thời gian điều trị khỏi dị ứng thuốc tê phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ dị ứng, tình trạng bệnh lý và sức khỏe, cơ địa của người bệnh, phương pháp điều trị và chăm sóc sức khỏe,...Nếu mức độ dị ứng không nghiêm trọng, cơ địa người bệnh không quá mẫn cảm và có biện pháp chăm sóc phù hợp thì sẽ nhanh hồi phục và ngược lại.

Phòng ngừa ngộ độc, dị ứng thuốc tê

• Chỉ sử dụng thuốc khi đã được thăm khám và có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa
• Đối với dạng thuốc bôi ngoài da cần tìm mua tại trung tâm y tế, cơ sở y tế uy tín
• Sử dụng thuốc đúng liều, đúng quy cách, phù hợp với cơ địa của từng người
• Nên chọn thuốc ít độc tính, giảm liều thuốc với người thể trạng gầy yếu, người lớn tuổi
• Nên tiêm chậm và rút pit tông liên tục khi tiêm để xem có máu ra không, tránh tình trạng tiêm vào mạch máu
• Nên sử dụng thuốc gây tê đồng thời với adrenalin (epinephrin) để giúp giảm tốc độ hấp thu thuốc vào máu.
• Nên đặt sẵn đường truyền tĩnh mạch, thuốc và các phương tiện cấp cứu trước khi gây tê để kịp thời xử lý khi xảy ra tình trạng ngộ độc.
• Sau khi gây tê, người bệnh cần được tiếp tục theo dõi để phòng ngừa các triệu chứng ngộ độc chậm
• Nếu sau khi sử dụng thuốc tê có bất kỳ triệu chứng bất thường nào (mẩn đỏ, ngứa rát, viêm nhiễm, đau nhức hay thấy khó thở, tim đập nhanh,...) cần nhanh chóng đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời

Lời kết

Trên đây là những thông tin cần thiết về hiện tượng ngộ độc, dị ứng thuốc tê. Mặc dù ít gặp nhưng vô cùng nguy hiểm nếu không nhận biết sớm và điều trị kịp thời. Bởi vậy mọi người cần đặc biệt cẩn trọng trong quá trình sử dụng và chủ động thực hiện phòng ngừa, tránh trường hợp xấu xảy ra.

THAM VẤN Y KHOA: DƯỢC SĨ HÀ HẰNG