Trẻ sơ sinh bị ho: cách điều trị tại nhà và những sai lầm cần tránh

Trẻ sơ sinh sau khi chào đời còn non nớt, dễ bị ảnh hưởng bởi những tác nhân từ môi trường xung quanh. Đó cũng là nguyên nhân tỷ lệ trẻ sơ sinh gặp các vấn đề về đường hô hấp, đặc biệt là ho khan, ho có đờm ngày càng tăng lên.

Thực tế ho là phản ứng của cơ thể để tống khứ dịch tiết (đờm, nước mũi), các dị vật gây kích thích và các vi khuẩn bám vào đường hô hấp ra ngoài, giúp làm sạch đường thở. Tuy nhiên, những cơn ho kéo dài không có dấu hiệu ngừng, dứt sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.

Triệu chứng trẻ sơ sinh bị ho

• Ho khan: ho không tạo ra đờm hoặc chất nhầy, thường là khi bé bị cảm lạnh hoặc dị ứng
• Ho có đờm, thường kèm theo thở khò khè: đờm hoặc chất nhầy (có kèm theo tế bào bạch cầu) hình thành trong đường thở của bé. Triệu chứng là kết quả của việc nhiễm khuẩn đường hô hấp
• Ho kéo dài hoặc thường xuất hiện vào ban đêm
• Ho đột ngột sau đó kéo dài dai dẳng, kèm theo tiếng thở rít: có thể do tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi bẩn, phấn hoa
• Ho dai dẳng kéo dài đi kèm với khó thở, sốt cao 39 – 40°C hoặc cao hơn: dấu hiệu viêm phổi, viêm phế quản, viêm họng,...

Làm gì khi trẻ sơ sinh bị ho?

Giữ ấm cho trẻ

Giữ ấm cho trẻ là điều quan trọng, không chỉ để đảm bảo sức khỏe mà còn ngăn ngừa những bệnh đường hô hấp do nhiễm lạnh.

• Mặc đủ ấm cho trẻ, nhất là khi chuyển mùa, trời mưa lạnh và có nhiều gió,…
• Không mở quạt hoặc để luồng gió từ điều hòa thổi trực tiếp vào người bé
• Duy trì nhiệt độ phòng ngủ thích hợp trong khoảng 24 - 25 độ C
• Không nên cho trẻ mặc quần áo quá nóng hoặc quá dày, mồ hôi không thoát ra được sẽ ngấm ngược lại cơ thể khiến trẻ bị nhiễm lạnh. Tốt nhất bạn nên cho trẻ mặc những bộ đồ rộng rãi, thoải mái, chất liệu thấm hút tốt

Vệ sinh mũi, nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý

Đa số trẻ nhỏ bị ho thường kèm theo tăng tiết dịch nhầy, chảy nước mũi, càng cản trở hô hấp và khiến trẻ khó chịu và càng ho dữ dội hơn, ảnh hưởng đến cả việc ăn uống và giấc ngủ. Bởi vậy, mẹ nên vệ sinh mũi thường xuyên cho trẻ, nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý sẽ giúp làm giảm chất nhầy trong mũi, sát khuẩn, làm sạch và giúp đường hô hấp không còn sưng. Đồng thời ngăn chặn vi khuẩn lây lan sang các cơ quan khác.

Với trẻ sơ sinh, bé chưa thể tự xì mũi nên phụ huynh cần nhẹ nhàng nhỏ vài giọt nước muối, chờ cho dịch nhầy loãng ra rồi dùng dụng cụ để hút mũi cho trẻ. Ngoài ra, các bậc cha mẹ cũng có thể sử dụng các sản phẩm xịt mũi chuyên dụng như:

• Dung dịch nước muối xịt mũi Sterimar
• Xịt mũi Prorhinel Spray cho trẻ sơ sinh
• Xịt mũi Iliadin,...

Cho trẻ bú sữa mẹ

Nước có tác dụng làm loãng dịch nhầy trong mũi và đường hô hấp. Vậy nên thông thường khi bị các bệnh đường hô hấp các chuyên gia khuyên rằng mọi người nên bổ sung đủ nước. Tuy nhiên, với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa nên uống nước, thay vào đó trẻ cần bú nhiều sữa mẹ. Mẹ nên tăng cữ bú cho bé một cách phù hợp, vừa cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ, tăng cường sức đề kháng, vừa làm loãng dịch nhầy trong mũi. Nhờ đó tình trạng mũi được thông thoáng, bé dễ thở hơn xoa dịu kích ứng trong cổ họng giúp thuyên giảm các triệu chứng ho dai dẳng.

Vỗ rung long đờm cho trẻ

Trường hợp trẻ ho có đờm, mẹ hãy để trẻ nằm hoặc ngồi với tư thế đầu hơi dốc xuống, khum bàn tay lại rồi vỗ đều vào lưng trẻ ở phần giữa 2 bả vai nhịp nhàng liên tục. Hành động này sẽ kích thích trẻ ho để tống khứ đờm và dịch nhầy ra khỏi cổ họng. Lưu ý không nên vỗ khi trẻ mới ăn xong, tốt nhất nên vỗ rung long đờm cho bé vào sáng sớm khi chưa ăn gì.

Nâng cao đầu trẻ khi ngủ

Bạn hãy kê gối cao hơn hoặc sử dụng thêm khăn kê vào gối để nâng cao đầu cho trẻ khi ngủ. Điều này giúp bé thở dễ dàng hơn, đồng thời hạn chế tình trạng chảy ngược nước mũi xuống phía sau có thể làm kích thích thành họng khiến cho trẻ sơ sinh bị ho.

Giữ độ ẩm không khí thích hợp

Môi trường hanh khô, ở trong phòng máy lạnh quá lâu cũng là nguyên nhân gây khiến niêm mạc cổ họng của bé bị khô, gây ra các kích ứng làm các triệu chứng ho khan dai dẳng hơn. Chính vì vậy bạn nên giữ độ ẩm không khí phù hợp. Một số sản phẩm gợi ý:

• Máy tạo ẩm không khí Beurer LB44
• Máy tạo ẩm Laica HI3013
• Máy tạo ẩm và khuếch tán hương thơm Benice A370L,...

Sử dụng một số loại tinh dầu

Một số loại tinh dầu thiên nhiên khá an toàn với trẻ sơ sinh như tinh dầu khuynh diệp, tràm trà, tinh dầu bạc hà, bạch đàn, kinh giới,...có tác dụng làm ấm cơ thể, cải thiện các triệu chứng ho, nhiễm trùng đường hô hấp. Bạn có thể dùng tinh dầu để massage gan bàn chân cho bé (vị trí chứa nhiều huyệt đạo và dây thần kinh) hoặc nhỏ vài giọt tinh dầu vào nước tắm. Tinh dầu và hơi nước xông lên tự nhiên sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn, virus gây bệnh, làm sạch đường hô hấp cho bé. Nhờ đó giảm viêm, xoa dịu cơn ho.

Sai lầm cần tránh khi trẻ sơ sinh bị ho

• Không dùng mật ong cho trẻ: Mặc dù mật ong có tính sát khuẩn, làm dịu họng và mang lại nhiều lợi ích nhưng chưa phù hợp với cơ thể trẻ sơ sinh.
• Không cho trẻ sơ sinh uống thuốc kháng sinh: lạm dụng thuốc kháng sinh ngay ở giai đoạn đầu đời không tốt cho sự phát triển hệ miễn dịch của trẻ
• Tự ý sử dụng thuốc hoặc ngưng thuốc khi thấy triệu chứng ho thuyên giảm: việc dùng thuốc tuyệt đối phải tuân theo chỉ định của bác sĩ, cha mẹ nên cẩn trọng trong việc sử dụng các sản phẩm trị ho
• Thực hiện chế độ dinh dưỡng quá kiêng khem: khi trẻ sơ sinh bị ho cần được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng từ nguồn sữa mẹ để tăng cường sức đề kháng, chống lại tác nhân gây bệnh.

Lời kết: Bất cứ vấn đề sức khỏe của trẻ nhỏ cũng khiến ba mẹ lo lắng. Trường hợp trẻ sơ sinh bị ho bạn cần bình tĩnh xử lý theo những cách trên, không lạm dụng thuốc và tránh những sai lầm thường gặp nhé!

THAM VẤN Y KHOA: DƯỢC SĨ HÀ HẰNG