Nguyên nhân chảy máu cam là gì? Cách xử lý và phòng ngừa?

Chảy máu cam (chảy máu mũi) là hiện tượng phổ biến. Tùy theo từng mức độ mà chảy máu cam có thể nguy hiểm đến tính mạng hoặc không. Chảy máu cam thường xảy ra bất ngờ mà chúng ta không biết nguyên nhân tại sao. Đây cũng là điều khiến nhiều người thắc mắc. Câu trả lời sẽ có ngay trong bài viết dưới đây. Hãy cùng theo dõi nhé!

Chảy máu cam là gì?

Chảy máu cam (tên thường gọi phổ biến là chảy máu mũi) là tình trạng một hoặc cả hai bên mũi có máu chảy ra. Hầu hết các trường hợp chảy máu cam đều xuất hiện ở một bên mũi, ít khi xuất hiện ở cả hai mũi.

Chảy máu cam không phải là bệnh mà có thể là triệu chứng chung hoặc là biểu hiện của bệnh lý nào đó do nhiều nguyên nhân gây nên. Phần lớn chúng ta đều gặp hiện tượng này ít nhất một lần trong đời, xảy ra phổ biến nhất với trẻ em.

Các trường hợp chảy máu mũi thường nhẹ và sẽ tự cầm máu khi bạn dùng tay hoặc vật gì đè lên mũi (bông, giấy ăn,...). Tuy nhiên, trường hợp chảy máu vùng vách ngăn mũi sau hay ở thành ngoài sau mũi thì thường chảy nhiều máu thì cần có sự can thiệp y tế. Nếu không có biện pháp ngăn chảy máu kịp thời có thể để lại biến chứng hoặc dẫn đến nhiều hệ quả khôn lường.

Phân loại chảy máu cam

Dựa vào nguyên nhân chảy máu

Căn cứ vào nguyên nhân chảy máu cam thì có thể chia thành 3 loại:

• Chảy máu do điểm mạch Kisselbach.
• Chảy máu do động mạch.
• Chảy máu tỏa lan do mao mạch

Dựa vào vị trí chảy máu

Chảy máu mũi xảy ra khi các động mạch nhỏ bên trong mũi bị vỡ do tổn thương. Dựa vào vị trí chảy máu có thể chia thành:

Chảy máu mũi trước

Máu chảy từ niêm mạc mũi ra mũi trước do màng nhầy trở nên quá khô hoặc có một tác động lực trực tiếp vào mũi. Phần lớn các trường hợp chảy máu mũi đều là chảy máu mũi trước, chiếm đến 90%. Lượng máu chảy ít nhưng kéo dài, thường chảy ở một bên mũi. Nếu được sơ cứu và xử lý kịp thời thì máu sẽ ngừng chảy, hiếm khi nguy hiểm.

Chảy máu mũi sau

Chảy máu xuất phát ở phía sau khoang mũi rồi chảy xuống miệng và họng, gây ho khạc hoặc nôn ra máu. Chảy máu mũi sau chiếm khoảng 10% các trường hợp chảy máu cam.

Máu thường chảy cả 2 bên mũi, lượng máu nhiều và có thể chạy về phía sau rồi xuống cổ họng. Chảy máu mũi sau thường khó kiểm soát và nguy hiểm hơn. Nếu không được phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời bệnh nhân có thể nguy kịch và dẫn đến nhiều hệ lụy ngoài ý muốn.

Nguyên nhân chảy máu cam

Theo thống kê, tỷ lệ chảy máu ở mũi ở trẻ em cao gấp 2 lần so với người trưởng thành. Hiện tượng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau.

Ngoáy mũi hoặc xì mũi

Ngoáy mũi có thể khiến lớp lót niêm mạc của mũi bị trầy xước hoặc xuất hiện các vết rách. Vì thế các mạch máu bị vỡ làm chảy máu mũi. Trường hợp xì mũi cũng tương tự. Nếu mũi đã bị tổn thương thì chỉ cần xì mũi nhẹ cũng có thể gây tiếp tục chảy máu.

Chấn thương vùng mặt, mũi

Gãy xương cánh mũi, vỡ xoang trán, gãy xương hàm trên, vỡ xương hàm hay vỡ vách ngăn mũi,...là những chấn thương trực tiếp khiến mũi bị chảy máu.

Cảm lạnh và dị ứng

Nguyên nhân chảy máu mũi tiếp theo là cảm lạnh và dị ứng. Điều này có khả năng gây nhiễm trùng đường hô hấp trên, dẫn đến chảy máu mũi. Viêm và nghẹt mũi làm cho các mạch máu trong mũi giãn nở khiến chúng có nguy cơ bị vỡ và chảy máu nhiều hơn.

Thời tiết và khí hậu

Thời tiết thay đổi đột ngột có thể gây chảy máu mũi thường xuyên do mũi không kịp điều chỉnh thay đổi nhiệt độ và độ ẩm. Khí hậu quá khô, quá nóng khiến các mạch máu trong mũi bị giãn nở, trở nên nhạy cảm và dễ bị vỡ. Đặc biệt là khi có tác động nào đó.

Rối loạn đông máu

Rối loạn đông máu khiến máu đông chậm hơn bình thường. Đó là nguyên nhân gây chảy máu thường xuyên bên trong và bên ngoài cơ thể. Đặc biệt là sau chấn thương hoặc phẫu thuật.

Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống không đảm bảo cung cấp đủ các vitamin và khoáng chất thiết yếu. Đặc biệt là vitamin C, vitamin K, vitamin E gây chảy máu mũi.

Dị dạng trong mũi

Một số bất thường trong mũi cũng có thể gây chảy máu mũi thường xuyên. Lệch vách ngăn là một bất thường do bẩm sinh hoặc chấn thương cho mũi.

Dị vật trong mũi

Mũi bị mắc dị vật gây tổn thương niêm mạc và các mạch máu. Tùy vào dị vật, kích thước mà khiến mức độ tổn thương khác nhau.

Khối u

Khối u trong mũi có thể là khối u lành tính hoặc ác tính (ung thư). Khối u mũi thường xuất hiện ở người lớn tuổi hoặc người thường xuyên hút thuốc, sử dụng chất kích thích. Nghẹt mũi mạn tính hoặc có mùi hôi từ mũi có thể là triệu chứng đi kèm của khối u trong mũi hoặc xoang.

• U lành tính: polyp mũi thể chảy máu (polyp killian), u mạch máu ở mũi, u xơ vòm mũi họng..
• U ác tính: ung thư sàng hàm, ung thư vòm mũi họng…

Sử dụng rượu

Sử dụng nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến tiểu cầu trong máu và làm chậm quá trình đông máu. Rượu cũng có thể làm giãn nở các mạch máu gần bề mặt, khiến chúng dễ bị vỡ và chảy máu hơn.

Yếu tố nội tiết

Chảy máu cam có thể xảy ra trong thời kỳ kinh nguyệt, trong thời kỳ mang thai, u tế bào ưa crom, rối loạn nội tiết tăng trưởng ở bé trai.

Tình trạng sức khỏe

Một số tình trạng sức khỏe có thể gây chảy máu mũi thường xuyên hoặc gây tái phát bao gồm:

• Cao huyết áp
• Bệnh tim mạch
• Dị ứng theo mùa
• Bệnh bạch cầu
• Giảm tiểu cầu

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc gây tác dụng phụ khiến bạn bị chảy máu cam thường xuyên. Những loại thuốc này có thể bao gồm các chất làm loãng máu, các thuốc chống viêm,...

Căng thẳng, stress

Ngoài những nguyên nhân chảy máu cam kể trên thì ít ai biết rằng căng thẳng, stress, lo âu cũng là yếu tố khiến bạn tăng nguy cơ bị chảy máu mũi mãn tính, chảy máu tái phát hoặc chảy máu đột ngột.

Cách xử lý khi bị chảy máu cam

Chảy máu cam thường bất ngờ nên chúng ta cần có biện pháp cầm máu và ngăn chặn chảy máu kịp thời. Nếu gặp tình huống này bạn nên xử lý như sau:

• Để bệnh nhân ở tư thế đầu hơi ngả về phía trước, ngồi thẳng
• Thở bằng miệng
• Sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ, bóp chặt vào đầu mũi ngay dưới xương cánh mũi trong 5-10 phút cho máu ngừng chảy hẳn hoặc chảy chậm
• Dùng miếng bông nhỏ đặt sâu vào vị trí chảy máu.
• Nếu mũi vẫn chảy máu, hãy sử dụng thuốc xịt mũi thông mũi làm co mạch máu.

Chú ý

• Để tránh máu chảy vào cổ họng, khí quản thì không nên ngả đầu về phía sau khi máu chảy.
• Tránh xì mũi hoặc khịt mũi trong một giờ sau khi ngừng chảy máu.
• Cố gắng thư giãn và thở đều.
• Trong thời gian chờ cho máu ngưng chảy, nên chú ý đến độ sâu của mỗi nhịp thở và chuyển động lên xuống của lồng ngực khi hô hấp.

Phòng ngừa chảy máu cam

Để giảm nguy cơ chảy máu cam thì bạn hãy tham khảo những lời khuyên dưới đây:

• Bảo vệ mũi khi thời tiết khô hanh bằng cách đeo khẩu trang
• Tránh tác động mạnh đến vùng mũi như ngoáy mũi, xì mũi
• Tránh tiếp xúc với khói bụi, môi trường hóa chất
• Hạn chế sử dụng rượu bia và các chất kích thích
• Tránh tiếp xúc quá nhiều với lò sưởi hoặc máy lạnh, mạch máu trong mũi co giãn do quá nóng hay quá lạnh đều không tốt
• Vệ sinh mũi thường xuyên
• Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất thiết yếu, đặc biệt là vitamin C và vitamin K.
• Uống nhiều nước
• Giảm tiêu thụ caffein

Hy vọng bài viết “Nguyên nhân chảy máu cam là gì? Cách xử lý và phòng ngừa?” đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích. Hãy chú ý chăm sóc sức khỏe của bản thân mình nhé!