Đau lưng khi mang thai: nguyên nhân và cách khắc phục an toàn

Trong suốt giai đoạn thai kỳ, phụ nữ thường phải đối mặt với những cơn đau lưng, từ mức độ nhẹ đến những cơn đau dữ dội. Đặc biệt là ở vùng thắt lưng và khớp vùng chậu. Càng về những tháng cuối, thai nhi phát triển lớn thì cơn đau càng khiến mẹ bầu mệt mỏi, đi lại khó khăn. Nếu không khắc phục còn ảnh hưởng đến sức khỏe.

Đau lưng khi mang thai là gì?

Đau lưng khi mang thai là cảm giác đau nhức, có thể là cảm giác cứng đơ khớp ở vùng lưng trên hoặc lưng dưới, vùng hông. Cơn đau thậm chí có thể lan sang mông và xuống vùng chân. Thống kê cho thấy có đến 50 - 70% phụ nữ mang thai có triệu chứng đau lưng.

Đau lưng khi mang thai bắt đầu và kết thúc khi nào?

Đau lưng có thể bắt đầu sớm trước thai kỳ và có thể kéo dài cả sau khi đã sinh em bé. Thông thường chị em thường thấy đau lưng ở tuần thứ 18 của thai kỳ, giai đoạn sớm của 3 tháng giữa thai kỳ. Tần suất và mức độ cơn đau lưng có thể tăng lên và trở nặng càng về 3 tháng cuối, đặc biệt là khi sắp sinh con. Nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ sau sinh vẫn có khả năng gặp những cơn đau lưng dẫn đến mệt mỏi, khó chịu.

Nguyên nhân đau lưng khi mang thai

Tăng cân

Khi mang thai, mẹ bầu phải đảm bảo chế độ dinh dưỡng để vừa tăng cường sức khỏe của mẹ, vừa nuôi dưỡng thai nhi phát triển. Vì vậy chị em thường sử dụng những thực phẩm bổ dưỡng, chưa kể những cơn thèm ăn khiến mức độ nạp thực phẩm nhiều hơn bình thường khiến cân nặng tăng lên.

Trọng lượng cơ thể tăng sẽ gây áp lực cho các mạch máu và các dây thần kinh ở khung chậu và vùng lưng. Đây là nguyên nhân chủ yếu khi đa số chị em phụ nữ gặp những cơn đau lưng khi mang thai.

Thay đổi tư thế

Trong thời gian mang thai, trọng lượng của thai nhi và tử cung dần tăng lên. Thống kê cho thấy cân nặng của mẹ bầu thường tăng từ 11 đến 15 kg. Bởi vậy dẫn đến sự thay đổi tư thế, cột sống và thắt lưng phải cong về phía trước nhiều hơn. Khi đó, để giữ thăng bằng khi di chuyển, mẹ bầu thường phải ngả người về phía sau thay đổi kết cấu cột sống ban đầu, khiến phần lưng bị cong, gây đau nhức hoặc căng cơ.

Ngoài ra, mẹ bầu còn gặp khó khăn khi cúi hoặc đứng lên, làm mẹ phải chuyển sang tư thế khác như chống hai tay ra phía đằng sau cũng khiến vùng lưng chịu nhiều áp lực. Hành động này lặp lại nhiều lần càng làm tăng tần suất và mức độ cơn đau.

Thay đổi hormone

Khi mang thai, cơ thể mẹ bầu sẽ sản xuất hormone relaxin - hormone cho phép dây chằng tại vùng chậu được thư giãn, các khớp vùng chậu được lỏng lẻo hơn mức bình thường nhằm tạo khoảng trống cho sự phát triển của thai nhi cũng như chuẩn bị cho quá trình sinh nở của mẹ.

Điều này khiến các dây chằng hỗ trợ cột sống cũng có thể trở nên lỏng lẻo, thiếu sự liên kết dẫn đến mất độ vững và đau cột sống.

Sự tách cơ

Sự tăng kích thước của thai nhi và tử cung khiến cơ thẳng bụng (cơ ở vị trí giữa bụng, chạy dọc từ các sụn sườn, mỏm xương ức đến khớp mu) bị tách dọc theo đường giữa trung tâm cơ thể. Đây cũng là nguyên nhân đau lưng khi mang thai.

Căng thẳng, stress

Hầu hết phụ nữ khi mang thai đều có tâm lý căng thẳng, stress do sự thay đổi hormone hoặc các yếu tố khác tác động. Tâm trạng căng thẳng có thể gây nên sự căng cơ vùng lưng dẫn đến những cơn đau co thắt, kéo dài. Lý do là bởi các dây thần kinh cảm xúc có những mối liên hệ đến dây thần kinh tại lưng.

Một số nguyên nhân khác

Ngoài những nguyên nhân trên thì một số ít trường hợp đau lưng khi mang thai là do:

• Mẹ bầu bị đau thần kinh tọa
• Động thai
• Thai nhi đổi vị trí vào những tháng cuối thai kỳ

Cách khắc phục đau lưng khi mang thai

Cơn đau lưng gây ra sự mệt mỏi, khó chịu, khiến quá trình di chuyển nặng nề, bất tiện, mẹ bầu khó ngủ, ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống, thậm chí còn làm suy giảm sức khỏe. Vì vậy, mẹ bầu cần sớm áp dụng các biện pháp dưới đây để giảm đau lưng khi mang thai.

Cải thiện tư thế

Tập tư thế đứng chuẩn

Luyện tập tư thế đứng thẳng, hạn chế ngả người về phía sau, không khom lưng, không ưỡn bụng

Hướng dẫn:

• Đứng thẳng người, gập vai lại đồng thời nâng lồng ngực lên
• Giữ tư thế này sao cho tai và vai được thẳng hàng.
• Co cơ bụng lại và đứng thẳng lưng với hông.
• Hai tay và vai buông thả lỏng tự nhiên, thả lỏng hai đầu gối.

Tập tư thế đi chuẩn

Ít ai biết rằng tư thế di chuyển của bà bầu cũng tác động đến vùng lưng, cột sống và có thể làm giảm các cơn đau. Thay vì chỉ xoay lưng làm tăng áp lực lên cột sống thì khi bạn hãy di chuyển bàn chân khi xoay người.

Tập tư thế ngồi chuẩn

• Khi ngồi mẹ bầu nên chọn ghế tựa để giảm áp lực cho vùng lưng và xương chậu, nếu không hãy đặt một chiếc gối mềm nhỏ sau lưng
• Dùng dụng cụ để chân, có thể là một chiếc ghế nhỏ để nâng cao bàn chân bạn một chút
• Đặt đầu gối ngang bằng với phần đặt mông

Mẹ bầu không nên vắt chéo chân hoặc ngồi với một hoặc hai chân co vào người. Đồng thời nên tránh ngồi lâu một chỗ mà nên đứng dậy đi lại, vận động để tránh căng cơ và cũng giúp lưu thông máu tốt hơn.

Tập tư thế nằm chuẩn

Mẹ bầu không nên nằm ngửa khi ngủ vì có thể gây các áp lực lên cột sống khiến cơn đau lưng dữ dội hơn. Các nghiên cứu cho thấy tư thế nằm tốt nhất cho bà bầu là nằm nghiêng về bên trái, sẽ tốt cho tuần hoàn máu đồng thời bổ sung thêm dinh dưỡng và máu đến nhau thai ngay cả khi mẹ ngủ. Tư thế này cũng giúp tử cung không đè lên gan, giảm áp lực tại khu vực phía dưới chân và lưng dưới, giúp mẹ giảm đau lưng và phù chân hiệu quả.

Mẹ bầu nên ngủ nghiêng về bên trái, kê một chiếc gối đặt giữa hai đầu gối, một chiếc gối mềm khác phía dưới bụng. Lưu ý nên nằm đệm mềm nhưng có độ chắc nhất định, tránh đệm có độ đàn hồi cao hay đệm quá mềm. Khi mẹ ngủ ngon và thoải mái thì thai nhi cũng có điều kiện phát triển tốt.

Tập thể dục

Tập thể dục vừa tốt cho sức khỏe, vừa cải thiện đau lưng và nhiều triệu chứng mệt mỏi của thai kỳ, làm mạnh cơ và gia tăng sự linh hoạt cho cơ thể. Mẹ bầu hãy thực hiện những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, thiền, đạp xe đạp tại chỗ,...

Chườm nóng

Chườm nóng sẽ tăng cường lưu thông máu, làm dịu cơn đau và giúp phụ nữ mang thai cảm thấy dễ chịu hơn. Bạn có thể dùng túi chườm hoặc cho nước ấm vào bình thủy tinh, bọc lại bằng khăn mềm rồi chườm lên vùng lưng, khung chậu trong 10 - 15 phút. Lưu ý không chườm quá lâu và không dùng nước quá nóng sẽ ảnh hưởng đến làn da, thậm chí gây co thắt tử cung.

Không gập người, tránh mang vật nặng

Mẹ bầu không nên gập người mà thay vào đó hãy ngồi xổm xuống, gập đầu gối và giữ thẳng lưng. Mẹ bầu cũng không nên mang vật nặng vì sẽ gia tăng áp lực cho vùng lưng dẫn đến những cơn đau.

Mang giày phù hợp

Phụ nữ mang thai được khuyên nên mang giày đế bằng giúp phân bổ đều trọng lượng cơ thể, giúp mẹ bầu giữ thăng bằng dễ hơn đồng thời giảm áp lực lên cột sống và cơ lưng. Bạn có thể chọn những loại giày có hỗ trợ cung bàn chân hoặc ột số loại giày chuyên dụng được thiết kế để hỗ trợ cho cơ.

Lời kết: Đau lưng khi mang thai là tình trạng phổ biến, tuy không quá nguy hiểm nhưng nếu kéo dài thì không chỉ khiến mẹ bầu mệt mỏi mà còn suy giảm sức khỏe, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Vì vậy chị em phụ nữ khi mang bầu hãy áp dụng các biện pháp trên để khắc phục cơn đau nhé!

THAM VẤN Y KHOA: DƯỢC SĨ HÀ HẰNG